De Turks-Nederlandse schrijfster Lale Gül wordt bedreigd omdat ze een boek schreef over vrouwenonderdrukking in de streng islamitische cultuur waarin ze is opgevoed. Ze wordt niet alleen door Milli Görüs-aanhangers voor rotte vis uitgescholden maar ook door zichzelf links of progressief noemende Nederlanders… allochtoon en autochtoon. OpStand.nu brengt liefst eigen nieuws, maar maakt graag een uitzondering voor het interview dat NRC-redacteur Sheila Kamerman met Lale Gül had, in de krant van zaterdag 27 maart.
Gül (23 jaar, student Nederlandse taal- en letterkunde aan de Vrije Universiteit) baarde opzien met haar begin februari verschenen autobiografische roman Ik ga leven. Daarin beschrijft ze hoe zij als meisje onder de streng islamitische knoet werd gehouden, door haar orthodoxe ouders, broer, rest van de familie en Turks-islamitische Milli Görüs-gemeenschap in Amsterdam-West. De hoofdpersoon in het boek heet Büsra, maar het is volstrekt duidelijk dat zij en Lale één en dezelfde persoon zijn, op wat verdichtende verhaalelementen na. Het boek kwam haar op een storm van kritiek te staan, vooral in eigen kring. Ze woont inmiddels niet meer thuis.
NRC-verslaggeefster Sheila Kamerman had een goed gesprek met Lale Gül en stelde vragen die nog niet overal waren gesteld, zoals over haar tweestrijd tussen haar familie en drang naar vrijheid. Gül: ‘Veel autochtone Nederlanders vinden dat moeilijk te begrijpen. (…) Mijn grootste angst was mijn familie kwijt te raken.’ Ze vertelt hoe heftig de reacties uit haar directe omgeving waren. En dat het daar niet bij bleef. Ook in het oerconservatie Turkije van dictator Erdogan werd als gestoken gereageerd op haar openhartige boek: ‘Ja, rechtse Turkse journalisten in Nederland vertalen de interviews in het Turks, halen de heftigste dingen eruit en ze dikken die nog een beetje aan. De linkse kranten waren juist heel lovend.’ Komt er een vertaling? Lale Gül denkt dat geen Turkse uitgever dat aandurft.
Ook in Nederland leidde Gül’s boek tot veel ophef, al bleef het in sommige politieke kringen juist opvallend stil. De politieke partij Denk – in de Tweede Kamer en in de Amsterdamse gemeenteraad vertegenwoordigd – leek zich vooral te ergeren aan het ‘eigen nest bevuilen’ door Gül en het ‘stigmatiseren van de eigen gemeenschap’. Bij GroenLinks bleef het oorverdovend stil, wellicht vanwege alle commotie rond kandidaat-Kamerlid Kauthar Bouchalikht, dat net als Gül een Milli Görüs-achtergrond heeft maar anders dan de feministische schrijfster kiest voor behoud van haar niqaab. Volgens Gül steunt Amsterdams GroenLinks-burgemeester Femke Halsema haar wel door dik en dun.
In het politiek hypercorrecte vacuüm waarin de schrijfster lijkt te zijn beland, grijpt een zekere Geert Wilders zijn kans. Hij noemde haar vlak voor de verkiezingen een ‘dapper meisje’. Lale Gül signaleert dat de bedreigingen en scheldpartijen vervolgens alleen maar toenamen. Wilders duwde haar – al dan niet bedoeld – in een hoek waarin zij niet thuishoort. Liever ontvangt ze steun uit progressieve moslimkringen en vanuit de zichzelf progressief noemende politieke kaders. In NRC zegt ze hierover: ‘Moslims die me openlijk steunen zijn op één hand te tellen. Waarom spreekt niemand zich uit, op een enkele uitzondering na? Oké, iemand schrijft een boek met ideeën waar ze niet achter staan. Waarom hebben ze zoveel moeite om dat te accepteren? Ik vind het jammer dat progressieve Nederlanders dat niet willen zien. Links Nederland vindt dat je de islam niet mag aanvallen. Dat is zo zielig voor de moslims. En Wilders doet het al.’
Ik ga leven is een openhartig boek, over de vaak streng orthodoxe, voor vrouwen en homo’s verstikkende moslimcultuur in Nederland en vooral ook over de aarzeling in links-progressieve kring om de eigen normen en waarden voor iedereen te laten gelden, ook voor moslimvrouwen.
Saillant: GroenLinks’er Kauthar Bouchalikht schijnt veel ‘linkse’ voorkeursstemmen te hebben gekregen vanwege haar strakke hoofddoek en moedig weerstaan van alle kritiek daarop. SP en PvdA lijken daarentegen niet beloond voor hun openlijke steun aan de vrijgevochten jonge vrouw Lale Gül. Mogelijk overweegt de schrijfster daarom in te gaan op de uitnodiging van VVD’ers Bente Becker en Dilan Yesilgöz om voor die partij actief te worden. Dat roept dan weer herinneringen op aan de geschiedenis van Ayaan Hirsi Ali, waarmee de cirkel met Geert Wilders weer bijna rond is.
Lale Gül, Ik ga leven verscheen bij Prometheus (352 p.) en kost €20,-
