AMSTERDAM – Met het tijdig signaleren van betalingsproblemen weten gemeenten heel wat huisuitzettingen te voorkomen. Alleen al in Amsterdam daalde aantal uitzettingen wegens huurachterstand van bijna 2.000 eind vorige eeuw naar ongeveer 100 in 2018. Dit aantal nam in de jaren daarop volgend nog verder af, al had dat ook te maken met de afspraak om in coronatijd mensen niet wegens huurachterstand te ontruimen.
De zogeheten Vroeg Eropaf!-aanpak bereikt, volgens de gemeente Amsterdam, zo’n 95% van de huurders met betalingsachterstand. Dat gaat dan wel om huurders van wooncorporaties. Particuliere verhuurders werken in de regel niet met gemeenten samen, al wordt ook van hen verlangd dat zij zich bij de vroegsignalering aansluiten. De wijziging van de Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening (WSG) van januari 2021 voorziet hierin. Ook particuliere verhuurders vallen namelijk onder het Besluit Gemeentelijke Schuldhulpverlening (BGS). Of ze zich hier ook aan houden en of op het niet naleven ook sancties volgen is iets anders.
Amsterdam weer eens voorloper
‘Voorkomen dat mensen op straat en/of in opvangvoorzieningen belanden is de beste vorm van dak- en thuislozenzorg, dat maakt de geschiedenis van de maatschappelijke opvang duidelijk. Toch is actieve preventie lange tijd een ondergeschoven kindje geweest. Om dat te doorbreken werd in 1997 in Amsterdam De Vliegende Hollander opgericht.’ (bron: canonsociaalwerk.eu)
Amsterdam liep voorop met zijn Vroeg Eropaf-aanpak, waarvan de basis is gelegd door de dak- en thuislozenopvang van HVO en het Leger des Heils. Met het project ‘De Vliegende Hollander’ startten deze instellingen in 1997 acties om huisuitzettingen wegens huurschuld voor te zijn. Hieruit kwam in 2007 de Amsterdamse Vroeg Eropaf-aanpak voort van de Amsterdamse sociale dienst, de Dienst Werk & Inkomen (DWI). Onmisbaar in deze ‘vroegsignalering’ was de samenwerking tussen corporaties en de maatschappelijke dienstverlening (v/h MaDi’s, nu Buurtteams). Inmiddels heeft de gemeente hierin de regie, via een geautomatiseerd meldings- en terugmeldingssysteem.
Inmiddels is de vroegsignalering uitgebreid met onder meer zorgverzekeraars, energiebedrijven, het waterbedrijf en de gemeentelijke belastingdienst. Ook andere gemeenten in de regio hebben de methode omarmd, al dan niet aangespoord door de WSG/BSG. In Haarlem (en Zandvoort) kwam de gemeente erachter dat voordien 93% van de inwoners die via Vroeg Eropaf in beeld waren gekomen daarvoor niet bekend waren bij schulddienstverlening en het sociaal wijkteam. Haarlem begon in 2020 met vroegsignalering. Ook onder meer Zaanstad en Hilversum begonnen al voordat de wet in werking trad. Dat loopt overigens niet altijd op rolletjes. Zo meldde Hilversum tijdens de coronacrisis eind 2020: ‘Door het beleid om thuis te werken is het momenteel niet mogelijk om huisbezoeken af te leggen. Dit is een wezenlijk onderdeel van de Vroeg Eropaf methode. Nu dit niet kan, lossen we het op door de inwoners te bellen en mailen of een brief te sturen.’ (bron o.a.: socialevraagstukken.nl)
